Новости университета

Studia Germanica, Romanica et Comparatistica

Вы здесь

УДК 81’371 [811.161.2+811.351.32]

© 2017 Э. С. Ветрова

СОПОСТАВИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ЕДИНИЦ РЕЧЕВОГО ЭТИКЕТА В ЛЕЗГИНСКОЙ И УКРАИНСКОЙ ЛИНГВОКУЛЬТУРАХ

Статья содержит результаты сопоставительного анализа единиц речевого этикета в лезгинской и украинской лингвокультурах. Рассматриваются этикетные единицы, функционирующие в ситуациях приветствия, прощания, обращения, пожелания, соболезнования, выявляются общие и дифференциальные признаки в их семантике и коммуникативной реализации.

Ключевые слова: речевой этикет, единицы речевого этикета, ситуация общения, лезгинский язык, украинский язык

© 2017 E. S. Vetrova

COMPARATIVE ANALYSIS OF SPEECH ETIQUETTE UNITS IN THE LEZGHIAN AND UKRAINIAN LINGUOCULTURES

The article deals with the results of the comparative analysis of speech etiquette units in the Lezghian and Ukrainian linguistic cultures. The etiquette formulae of greeting, farewell, treatment, wishes, and condolences have been considered, common and differential features in their semantics and communicative realization have been revealed.

Keywords: speech etiquette, unit of speech etiquette, situation of communication, the Lezghian language, the Ukrainian language.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

  1. Басыров Ш. Р. Типология глаголов с рефлексивным комплексом в индоевропейских языках. Донецк: ДонНУ, 2004. 351 с.
  2. Верещагин Е. М., Костомаров В. Г. Лингвострановедческая теория слова. М.: Русский язык, 1980. 320 с.
  3. Гольдин В.Е. Речь и этикет. М.: Просвещение, 1983. 109 с.
  4. Калиущенко В. Д. От лингвистической типологии к исторической лингвистике: Избранные труды / под ред. Л.Н. Ягуповой. Донецк: ДонНУ, 2016. 281 с. (Типологические, сопоставительные, диахронические исследования; Т. 12).
  5. Кремзикова С. Е. Коммуникативные ситуации в старофранцузском дискурсе // Древняя и Новая Романия. Лингвистическое наследие Ш. Балли в ХХІ веке: сб. науч. ст. / под ред. М. А. Марусенко. СПб., 2010. С. 40-46.
  6. Крысин Л. П. Язык в современном обществе. М.: Просвещение, 1977. 192 с.
  7. Крысько В. Г. Этническая психология. М.: Академия, 2008. 320 с.
  8. Ларина Т. В. Категория вежливости и стиль коммуникации. М.: Рукописные памятники Древней Руси, 2009. 516 с.
  9. Лингвистический энциклопедический словарь / гл. ред. В. Н. Ярцева. 2-е изд., доп. М.: Большая рос. энцикл., 2002. 709 с.
  10. Стернин И. А. Проблемы описания вежливости как коммуникативной категории // Коммуникативное поведение. Вежливость как коммуникативная категория. Воронеж, 2003. Вып. 17. С. 22-47.
  11. Талибов Б. Б., Гаджиев М. М. Лезгинско-русский словарь / под ред. Р. Гайдарова. М.: Советская энциклопедия, 1966. 603 с.
  12. Тер-Минасова С. Г. Язык и межкультурная коммуникация. М.: Слово, 2000. 262 с.
  13. Українці: народні вірування, повiр’я, демонологiя / упор., прим. та бiогр. нариси А. П. Пономарьова, Т. В. Косміної, О. О. Боряк. К.: Либiдь, 1991. 640 с.
  14. Формановская Н. И. Речевой этикет в русском общении: теория и практика. М.: ВК, 2009. 333 с. 
  15. Формановская Н. И. Русский речевой этикет: лингвистический и методический аспекты. Москва: ЛЕНАНД, 2015. 156 с.
  16. Цаллагова З. Б. Психолого-педагогические аспекты функционирования этнопедагогической афористики // Воспитание и развитие личности. Материалы Международной научно-практической конференции 13-14 мая 1997 г. Москва, 1997. С. 135-140.
  17. Шомахова Т. М. Структурно-семантическая парадигма имени в разносистемных языках. М.: Ин-т языкознания РАН, 2002. 242 с.
  18. Brown P. Politeness and language // The International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences (IESBS) / еd. by J. D. Wright. Amsterdam: Elsevier, 2015. Р. 326-330.
  19. House J. Kontrastive Pragmatik und interkulturelle Kompetenz im Fremdsprachenunterricht // Kontrast und Äquivalenz: Beiträge zur Sprachvergleich und Übersetzung. Hrsg. von W. Börner, K. Vogel. Tübingen: Narr, 1998. S. 62-88.
  20. Watts R. J. Politeness. New York: Cambridge University Press, 2003. 314 p.

REFERENCES

  1. Basyrov, Sh. R. (2004). Tipologiya glagolov s refleksivnym kompleksom v indoevropeyskikh yazykakh [Typology of verbs with a reflection complex in indo-european languages]. Donetsk: DonNU. (In Russ.).
  2. Vereshchagin, E. M., Kostomarov, V. G. (1980). Lingvostranovedcheskaya teoriya slova [Linguistic-cultural theory of word]. M.: Russkiy yazyk. (In Russ.).
  3. Goldin, V. E. (1983). Rech i etiket [Speech and etiquette]. M.: Prosveshchenie. (In Russ.).
  4. Kaliuščenko, V. D. (2016). Ot lingvisticheskoy tipologii k istoricheskoy lingvistike: Izbrannye trudy [From linguistic typology to historical linguistics: Selected Works]. In L. N. Jagupovoj (ed). Donetsk: DonNU. (Tipologicheskie, sopostavitelnye, diakhronicheskie issledovaniya; Vol. 12). (In Russ.).
  5. Kremzikova, S. E. (2010). Kommunikativnye situatsii v starofrantsuzskom diskurse [Communicative situations in old French discourse]. In M. A. Marusenko (ed.) Drevnyaya i Novaya Romaniya. Lingvisticheskoe nasledie Sh. Balli v ХХІ veke: sb. nauch. st. Sankt-Peterburg. Pp. 40-46. (In Russ.).
  6. Krysin, L. P. (1977). Yazyk v sovremennom obshchestve [A language in modern society]. M.: Prosveshchenie. (In Russ.).
  7. Krysko, V. G. (2008). Etnicheskaya psihologiya [Ethnic psychology]. M.: Akademiya. (In Russ.).
  8. Larina, T. V. (2009). Kategoriya vezhlivosti i stil kommunikatsii [Category of politeness and style of communication]. M.: Rukopisnye pamyatniki Drevney Rusi. (In Russ.).
  9. Lingvisticheskiy enciklopedicheskiy slovar [Linguistic encyclopedic dictionary]. In V. N. Jarceva (ed.). M.: Bolshaya ros. entsikl, 2002. (In Russ.).
  10. Sternin, I. A. (2003). Problemy opisaniya vezhlivosti kak kommunikativnoy kategorii [The problem of description of politeness as communicative category]. In Kommunikativnoe povedenie. Vezhlivost kak kommunikativnaya kategoriya. Voronezh. No 17. Pp. 22-47. (In Russ.).
  11. Talibov, B. B., Gadzhiev, M. M. (1966). Lezginsko-russkiy slovar [Lezghian-Russian dictionary]. In R. Gaydarova (ed). M.: Sovetskaya entsiklopediya.
  12. Ter-Minasova, S. G. (2000). Yazyk i mezhkulturnaya kommunikatsiya [language and cross-cultural communication]. M.: Slovo. (In Russ.).
  13. Ukrayintsi: narodni viruvannya, povirya, demonolohiya (1991). [Ukrainians: people's beliefs, demonology] / upor., prym. ta biogr. narysy A. P. Ponomarova, T. V. Kosmіnoy,
    O. O. Boryak. K.: Lybid. (In Ukr.).
  14. Formanovskaya, N. I. (2009). Rechevoy etiket v russkom obshhenii: teoriya i praktika [Speech etiquette in Russian communication: theory and practice]. M.: VK. (In Russ.).
  15. Formanovskaya, N. I. (2015). Russkiy rechevoy etiket: lingvisticheskiy i metodicheskiy aspekty [Russian speech etiquette: linguistic and methodical aspects]. Moskva: LENAND. (In Russ.).
  16. Callagova, Z. B. (1997). Psihologo-pedagogicheskie aspekty funktsionirovaniya etnopedagogicheskoy aforistiki [Psychological and pedagogical aspects of functioning of ethnopedagogical aphoristic]. In Vospitanie i razvitie lichnosti. Materialy Mezhdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferentsii 13-14 maya 1997 g. Moskva. Pp. 135-140. (In Russ.).
  17. Shomahova, T. M. (2002). Strukturno-semanticheskaya paradigma imeni v raznosistemnykh yazykakh [Structural and semantic paradigm of noun in different linguistic system]. M.: In-t yazykoznaniya RAN. (In Russ.).
  18. Brown, P. (2015). Politeness and language. In J. D. Wright (ed.). The International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences (IESBS). Amsterdam: Elsevier. Рp. 326-330.
  19. House, J. (1998). Kontrastive Pragmatik und interkulturelle Kompetenz im Fremdsprachenunterricht. In Kontrast und Äquivalenz: Beiträge zur Sprachvergleich und Übersetzung. Hrsg. von W. Börner, K. Vogel. Tübingen: Narr. Pp. 62-88.
  20. Watts, R. J. (2003). Politeness. New York: Cambridge University Press.

Ветрова Эльвира Сабировна – кандидат филологических наук, доцент, ученый секретарь (e-mail: vetrova-75@ukr.net) Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования «Донецкий педагогический институт», 283001, Донецк, ул. Артема, 125